Հայաստանի Աշխարհաքաղաքական հեռանկարները
2024 թվականի հոկտեմբերի 3-ին «Անի Պլազա» հյուրանոցում տեղի ունեցավ «Հայաստանի
աշխարհաքաղաքական հեռանկարները» թեմայով քննարկում, որը կազմակերպել էր «Սպարապետ» Հանրային Նախաձեոնությունների Կենտրոնը: Բանախոսներն էին՝
- Գարեգին Մանուկյան, «Սպարապետ» Հանրային Նախաձեոնությունների Կենտրոնի նախագահ,
- Արթուր Մարտիրոսյան, միջազգային բանկային գործի մասնագետ,
- Վահրամ Մարտիրոսյան, ZANGI մեսենջերի հիմնադիր:
Բանախոսների ելույթներից հետո մասնակիցները ակտիվորեն քննարկեցին հավաքի հիմնական թեման՝ ընդգծելով անկախ և անկողմնակալ ազգային ուղղվածություն ունեցող վերլուծական կենտրոնի ստեղծման կարևորությունը, որը կարող է ապահովել քաղաքական որոշումների կայացումը գիտական հիմնավորված և արդյունավետ եղանակներով:
Հատվածներ ելույթներից
Գարեգին Մանուկյանը ներկայացրեց «Սպարապետ»-ի առաքելությունը և հիմնական նպատակները՝ նշելով հետևյալ կետերը․
- Քաղաքական որոշումների մշակույթ: «Ցավոք, Հայաստանում բացակայում է գիտականորեն հիմնավորված քաղաքական որոշումների կայացման մշակույթը, որը հիմնված է մանրակրկիտ հետազոտությունների վրա։ «Սպարապետ»-ի նպատակներից մեկն է դառնալ վերլուծական կենտրոն, որն առաջարկի կարևոր գաղափարներ և խորհրդատվություն քաղաքականության մշակման համար:
- Հայաստանն ու Սփյուռքը: Բնակչության մասնատվածությունը, մասնավորապես Հայաստանի և սփյուռքի միջև, խթանում է ներկայիս կառավարության փորձերը՝ չեղարկել ազգային ինքնության հիմնասյուները։ «Սպարապետ»-ը նպատակ ունի միավորել կառավարական և հասարակական ոլորտների փորձագետներին ինչպես Հայաստանից, այնպես էլ սփյուռքից։ Հիմնական նպատակներից մեկն է ամրապնդել Հայաստան- սփյուռք կապերը և պայքարել փոխադարձ անվստահության և հուսահատության դեմ:
- Ինստիտուցիոնալ զարգացում: Կազմել ինստիտուցիոնալ ամրապնդման առաջարկներ, խորհուրդներ պետականաշինության և արդյունավետ կառավարման համար։
- Հասարակության առողջ հատվածների միավորում: Միավորել հասարակության առողջ հատվածները՝ հիմնված վստահելի և փորձառու մասնագետների հարթակի վրա՝ այս կերպ օգնելով հաղթահարել տարածված հուսալքության և անտարբերության ոգին։ «Մեր նպատակն է սա իրականացնել՝ տարբեր սփյուռքյան համայնքներից տարբեր ոլորտների մասնագետներին ներգրավելով «Սպարապետ»-ի գործունեության մեջ։ Այսպես, «Սպարապետ»-ը ոչ միայն կվայելի հասարակության ճանաչումն ու վստահությունը, այլև ցույց կտա, որ կան փորձառու հայրենակիցներ, ովքեր կարևորում են հայրենիքի բարօրությունը և գիտեն, թե ինչպես հաղթահարել առկա ճգնաժամը»։
Արթուր Մարտիրոսյանի ելույթը ընդգրկեց հետևյալ հիմնական գաղափարները․
- Անկախ մտածողության կարևորությունը: «Գլոբալ կարգի անկման պայմաններում անկախ և ազգային շահերին համահունչ մտածողության կարևորությունը, հատկապես արտաքին քաղաքականության և միջազգային հարաբերությունների ոլորտում»: Գլոբալ անորոշության և կայացած միջազգային կարգի խաթարման այս շրջանում անկախ և ազգային մտածողությունը դառնում է կենսական։ Այն ներառում է ճկուն քաղաքական որոշումների ընդունում, ինքնիշխանության ամրապնդում, թիրախային ռազմավարությունների միջոցով կայունության կառուցում, միասնության և սոցիալական համախմբվածության խթանում, ինչպես նաև նոր հնարավորություններից օգտվելու ճկունություն և երկարաժամկետ կայունություն։ Վերջին հաշվով, միջազգային անկարգության ժամանակաշրջաններում ազգային ուղղվածություն ունեցող ռազմավարությունները նպաստում են ինքնուրույնությանը, աջակցում են հասարակության կայունությանը և վերահսկողություն են ապահովում ազգի զարգացման ուղղությամբ՝ ապահովելով, որ արձագանքներն առավելագույնս համապատասխանեն երկրի և նրա քաղաքացիների հատուկ կարիքներին։
- Ռեալիստական և նեոռեալիստական վերլուծություն: «Ռեալիստական և նեոռեալիստական մտածելակերպի դպրոցները հաճախ դիտվում են որպես միջազգային հարաբերությունների վերլուծության համար վստահելի հիմքեր՝ իրենց կենտրոնում դնելով ուժային դինամիկան, պետությունների վարքագիծը և գլոբալ քաղաքականության գործնական գնահատումները»: Այս տեսությունները ապահովում են վստահելի վերլուծություններ՝ շնորհիվ ուժային հարաբերություններին, պատմական կայունությանն ու կառուցվածքային պատկերացումներին կենտրոնանալու, ինչը նրանց դարձնում է հատկապես կարևոր՝ հասկանալու միջազգային հարաբերությունների մրցակցային, երբեմն՝ բախումներով պայմանավորված բնույթը։ Թեև այս դպրոցները կարող են անտեսել համագործակցային դինամիկան և պետության ներքին գործոնները, դրանց հստակ ուշադրությունը պետության վարքագծի և միջազգային կառուցվածքի վրա հաճախ ապահովում է գործնական և վստահելի վերլուծություններ։
- Վերլուծական գործիքներ բանակցությունների համար: «Վերլուծական գործիքներ բանակցությունների համար՝ շահերի և այլընտրանքների վերլուծություն, սցենարների ստեղծում և պլանավորում»: Մարտիրոսյանը կարևորեց սցենարների մշակման անհրաժեշտությունը տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական և քաղաքական գործընթացների վերաբերյալ՝ մի բան, որը ներկայիս հայաստանյան քաղաքական մտքին բացակայում է կազմակերպչական և ռեսուրսների սահմանափակումների պատճառով: Նա հակիրճ անդրադարձավ Հայաստանի վերջին տարիների սխալներին, որոնք բխում են քաղաքական մտքի և փորձի պակասից, և դրանց հետևանքներին, որոնց մենք այսօր ականատես ենք։
Վահրամ Մարտիրոսյանը ներկայացրեց ZANGI մեսենջերի ձեռքբերումները և ապագա հեռանկարները՝ նշելով տեխնոլոգիական զարգացման ազդեցությունը կապի համակարգերի վրա: Արցախյան պատերազմից, ուկրաինական հակամարտությունից և Մերձավոր Արևելքում ռազմական գործողություններից բերված օրինակները ցույց տվեցին, որ կապի համակարգերի վերահսկողությունը ունի ռազմավարական նշանակություն:
Քննարկմանը մասնակցեցին նախկին դիվանագետներ, քաղաքական գործիչներ, վերլուծաբաններ և հանրային գործիչներ։ Մասնակիցները ոչ միայն իրենց տեսակետներն արտահայտեցին, այլև ներկայացրին առաջարկներ «Սպարապետ»-ի ապագա գործունեության համար՝ պատրաստակամություն հայտնելով հետագա համագործակցության համար։ Sparapet-ի անկախ և պրոֆեսիոնալ հարթակ ստեղծելու նախաձեռնությունը շատերի կողմից գնահատվեց կարևոր՝ հաշվի առնելով ժամանակակից Հայաստանի առջև կանգնած մարտահրավերները։